Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna

Rozpoczęte 27 grudnia 1918 roku Powstanie Wielkopolskie było czynem zbrojnym o fundamentalnym znaczeniu dla odradzającego się po latach zaborów państwa polskiego. Stanowiło kres ponad stuletnich rządów pruskich na ziemiach położonych nad Wartą i Notecią. Walki z lat 1918-1919 były zwieńczeniem starań ludności polskiej zamieszkującej ziemie zaboru pruskiego o zachowanie tożsamości narodowej i dążenia do powrotu niepodległej Polski na mapę Europy. Niestety skuteczny czyn zbrojny Wielkopolan nieprędko doczekał się uznania na jakie zasługiwał. Środowisko związane z J. Piłsudskim nie doceniało dostatecznie  zasług powstańców pamiętając że kierownictwo powstania nie przypadło osobom z najbliższego kręgu marszałka. II wojna światowa i czasy okupacji to z kolei tragiczny okres, kiedy uczestnicy Powstania narażeni byli na szykany i eksterminację ze strony żądnych odwetu Niemców. Po 1945 roku również zwycięskie zmagania powstańców wielkopolskich nie doczekały się odpowiedniego uhonorowania pomimo pewnych starań czynionych przez władze. Dlatego ustanowione w tym roku święto „ Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego” przypadające na 27 grudnia jest i dobrym krokiem do podniesienia rangi zwycięskich zmagań ludności wielkopolskiej na przełomie lat 1918/1919.

W czasie gdy w Poznaniu rozpoczynały się walki z pruskim zaborcą  mieszkańcy Koła już od ponad miesiąca mogli cieszyć się wolnością( garnizon pruski opuścił Koło 11 listopada 1918 roku). O tym że losy rodaków, którzy tę wolność musieli dopiero wywalczyć nie były obojętne mieszkańcom naszego miasta świadczy notka z „ Głosu Koła” opublikowana 18.01.1919 roku .[1]

Rozejm w Trewirze zawarty 16.02.1919 roku zakończył zmagania powstańców wielkopolskich . Dzięki skutecznym naciskom marszałka Ferdinanda Focha Niemcy zostali zmuszeni do zaprzestania kroków zaczepnych w stosunku do wojsk powstańczych i uznania linii demarkacyjnej. Postanowienia rozejmu zawartego w Trewirze potwierdzono w zawartym dnia 28.06.1919 roku traktacie wersalskim.

[1] W obronie kraju , Głos Koła, 18.01.1919, s.2

Konrad Kołodziejski